«Ο άνθρωπος περπάτησε χιλιάδες χρόνια πάνω στη γη για να φτάσει στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι όπου χιλιάδες προσφέρθηκαν αθώα θύματα στην ατομοβόμβα που κατασκεύασε ο πολιτισμένος κόσμος. Περπάτησε χιλιάδες χρόνια για να φτάσει στο Τσέρνομπιλ όπου η έκρηξη του πυρινικού αντιδραστήρα εξαπέλυσε σύννεφο ραδιενέργειας που έσμιξε με τα σύννεφα και έπεσε σαν βροχή, δηλητηριάζοντας το σύμπαν. Περπάτησε ο άνθρωπος και έφτασε στους πύργους της Νέας Υόρκης . Σε αυτά τα μνημεία που ο φανατισμός και η μανία τα γκρέμισε θάβοντας κάτω απ’ αυτά χιλιάδες αθώες υπάρξεις.
Για να φτάσει ο άνθρωπος στο Κόσοβο όπου τα συμμαχικά αεροπλάνα – μαζί και με τη δική μας υπογραφή – βομβάρδιζαν αθώους Σέρβους και Αλβανούς. Για να φτάσει στο Βελιγράδι όπου τα ίδια αεροπλάνα του πολιτισμένου κόσμου βομβάρδιζαν νοσοκομεία και κλινικές. Για να φτάσει στο Αφγανιστάν όπου οι Ταλιμπάν της Ανατολής συγκρούστηκαν με τους Ταλιμπάν της Δύσης δήθεν για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Για να φτάσει σε Λίβανο και Ιράκ που δεν περιγράφεται η συμφορά τους.
Ο πολιτισμός μας μηδενίστηκε την ώρα που έπεφταν αυτές οι βόμβες και σφαγιάζονταν ανθρώπινες υπάρξεις. Ισως μας κακοφαίνεται αλλά αυτή είναι η αλήθεια: Δεν έχουμε πολιτισμό. Όλα αυτά που κατέκτησε κάποτε το ελληνικό πνεύμα για λογαριασμό όλου του κόσμου υποχώρησαν μπροστά σε έναν παγκόσμιο αμοραλισμό. Η αντίληψη του δικαίου του νόμου, της ισοκρατίας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας. Όλα έχουν καταργηθεί, και δεν έχουμε πολιτισμό γιατί δεν έχουμε παιδεία.
Εκπαίδευση είναι η οργανωμένη διαδικασία μέσα από την οποία η πολιτεία προσφέρει τα μορφωτικά της αγαθά. Τα σχολεία, τα εργαστήρια, οι βιβλιοθήκες όλοι εμείς ανήκουμε στην εκπαίδευση. Παιδεία δεν είναι αυτό, είναι κάτι διαφορετικό! Η παιδεία δεν διδάσκεται. Είναι σαν ένα φως που ανάβει κάποια στιγμή απ’ την επικοινωνία παιδιού και δασκάλου. Ανάβει και ύστερα τρέφουν μαζί αυτό το φως. Πεπαιδευμένος ή καλλιεργημένος είναι ο άνθρωπος του οποίου ο χαρακτήρας, η σκέψη και η ευαισθησία έχουν διαμορφωθεί απ’ τη γνώση και την ηθική. Από τον διάλογο που είναι σε θέση να κάνει με τα πράγματα και τη φύση. Η παιδεία προκύπτει από μια δυναμική η οποία αναπτύσεται ανάμεσα σε δασκάλους και παιδιά .
Σβήνει το ατομικό εγώ και το ατομικό εσύ. Σβήνει το φυλετικό εγώ και το φυλετικό εσύ. Σβήνουν όλα κάτω απ’ την ταυτότητα της ζωής. Κάτω από χρώματα, θρησκείες, εθνικότητες είναι ο άνθρωπος. Η παιδεία είναι η μόνη που ενώνει τα πάντα, που ξεπερνά θρησκευτικές, εθνικιστικές και φυλετικές διακρίσεις».
Αυτή η παιδεία πρέπει να προσφέρεται στα σχολεία. Σκοπός της διδασκαλίας δεν είναι να προσφέρουμε γνώσεις, γνώσεις, γνώσεις αλλά δάσκαλος και μαθητής να επικοινωνούν πραγματώνοντας τη φύση τους είτε είναι μαθηματικά, είτε ιστορία, είτε γλώσσες.
Όπως έλεγε ο Πλούταρχος, το κεφάλι του παιδιού δεν είναι ένα δοχείο για να το γεμίζουμε γνώσεις και μετά να μετράμε πόσο γέμισε ή όχι.
Το κεφάλι του παιδιού είναι εστία έτοιμη να πυρακτωθεί, και ο ρόλος του δασκάλου είναι να ρίξει τον σπινθήρα, να ανάψει το φως. Ν’ανάψει την συνείδηση του νέου ανθρώπου και για να γίνει αυτό χρειάζονται υπεύθυνοι δάσκαλοι. Υπέυθυνοι δάσκαλοι είναι οι ελεύθεροι δάσκαλοι. Είναι ο δάσκαλος που μαθαίνει στον μαθητή πώς να μαθαίνει. Που τον μαθαίνει να χρησιμοποιεί την γνώση και να δημιουργεί, που του δίνει δύναμη να προχωρήσει, να σταθεί στα πόδια του.
Πετυχημένος δάσκαλος είναι αυτός που δείχνει στον μαθητή τον τρόπο να τον ξεπεράσει – αν θέλει.
Μόνο έτσι, δημιουργώντας και μεγαλώνοντας καλλιεργημένους ανθρώπους θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά, αφήνοντας πίσω μας και αποφεύγοντας να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Δημιουργώντας ελεύθερους ανθρώπους.